Les Mollusques du lac Tanganyika

Eric Genevelle (janvier 2000)

Crustacés


Oiseaux


Reptiles


Divers

Reymondia_horei_planche.JPG (69914 octets)                                   Lanistes_et_cleopatra_planche.JPG (47510 octets)

En 1987, une révision de ces mollusques eut lieu par D.S. Brown et G. Mandahl-Barth dans un fascicule nommé LIVING MOLLUSCS OF LAKE TANGANYIKA: A REVISED AND ANNOTATED LIST.
Depuis, à ma connaissance, rien de plus n’a été publié dans le domaine. C’est donc cette liste qui fera référence dans notre article. Notez que les espèces suivies d’un Astérix * sont endémiques du lac Tanganyika, soit un total de 44 espèces et 2 sous espèces endémiques pour 75 espèces présentes dans le lac.
 

La classe des Bivalves

 

Famille Espèce Photo Auteur
Unionidae Caelatura horei *

Caelatura_horei.jpg (11404 octets)


(Smith, 1880)
Caelatura burtoni * caelatura_burto.JPG (2236 octets) (Woodward, 1859)
Nyassunio ujijiensis *
  (Crosse, 1881)
Brazazaea anceyi Brazazaea_anceyi_01.jpg (7815 octets)      Brazazaea_anceyi_02.jpg (8091 octets)      Brazazaea_anceyi_03.jpg (7982 octets) Bgt, 1885
Pseudospatha tanganyicensis * Psedos_tanganyicensis_01.jpg (6962 octets)      Psedos_tanganyicensis_02.jpg (6041 octets) (Smith, 1880)
Mutelidae Spathopsis wissmanni Spathopsis_wissmanni.JPG (1888 octets) (Martens, 1883)
Spathopsis nyassaensis   (Lea, 1864)
Spathopsis anceyi *   (Bgt, 1885)
Mutela soleniformis *   Bgt, 1885
Iridina spekii * (Woodward, 1859)
Etheriidae
Etheria elliptica
  Lamarck, 1807
Cyrenidae
Corbicula fluminalis tanganicensis *
  (Crosse, 1881)
Sphaeriidae
Sphaerium bequaerti
  (Dautzenberg & Germain, 1914)

Pisidium giraudi *
Pisidium_giraudi_01.jpg (6844 octets)      Pisidium_giraudi_02.jpg (7607 octets) Bgt, 1885
Eupera ferruginae   (Krauss, 1848)

 

 

 

 La classe des Gastéropodes
Sous classe Famille / Sous F. Espèce  
Streptoneura (prosobranchia) Viviparidae Bellamya capillata  
  Neothauma tanganicense * Neothoma.jpg (8429 octets)      Neothauma_2.JPG (28229 octets)      
Ampullariidae (Pilidae) Pila ovata Pila_ovata_Olivier1804.JPG (7342 octets)
  Lanistes ovum Lanistes_ovum_01.jpg (6083 octets)   Lanistes_ovum_02.jpg (5539 octets)   Lanistes_ovum_03.jpg (10437 octets)
  Lanistes graueri Lanistes_graueri_Thiele1911.gif (12574 octets)
Pomatiopsidae Tomichia guillemei * Tomachia_guillemei.jpg (2167 octets)
Bithyniidae Gabbiela humerosa tanganicensis * Gabbiela_humerosa_01.jpg (11682 octets)Gabbiela_humerosa_tanganyicensis_01.jpg (7231 octets)Gabbiela_humerosa_tanganyicensis_02.jpg (7981 octets)Gabbiela_humerosa_tanganyicensis_03.jpg (6582 octets)Gabbiela_humerosa_tanganyicensis_04.jpg (8211 octets)Gabbiela_humerosa_tanganyicensis_05.jpg (9585 octets)
Thiaridae / Thiarinae Melanoides admirabilis * Melanoides_admirabilis_Smith1880.JPG (6150 octets)
  Melanoides tuberculata Melanoides_tuberculata_Muller1774.JPG (5727 octets)
Thiaridae / Syrnolopsinae Syrnolopsis lacustris * Syrnolopsis_lacustris_Smith1880.JPG (4611 octets)
  Syrnolopsis minuta * Syrnolipsis_minuta.jpg (6304 octets)    Syrnolpsis_minuta.jpg (9286 octets)
  Syrnolopsis gracilis * Syrnolopsis_gracilis_Pilsbry1927.JPG (4259 octets)
  Anceya giraudi * Anceya_giraudi.jpg (7994 octets)

  Anceya terebriformis * Anceya_terebriformis_Smith1890.JPG (4434 octets)
  Martelia tanganyicensis * Martelia_tanganyicensis_01.jpg (7478 octets) Martelia_tanganyicensis_02.jpg (6968 octets) Martelia_tanganyicensis_03.jpg (6646 octets)
Thiaridae / Paludominae Cleopatra ferruginea cleopatra_trisulcata.JPG (2489 octets)
  Cleopatra guillemei Cleopatra_guillemei_Bourguignat1885.JPG (3459 octets)
  Potadomoides pelseneeri * Potadomoides_pelseneeri_sp.JPG (4632 octets)
  Lavigeria nassa * edgeria_nassa.JPG (2134 octets)
  Lavigeria grandis * Lavigeria_grandis_01.jpg (8037 octets)   Lavigeria_grandis_02.jpg (8569 octets)   Lavigeria_grandis_03.jpg (7621 octets)
  Myssorelloides multisulcata * Myssorelloides_multisulcata_01.jpg (7128 octets)   Myssorelloides_multisulcata_02.jpg (9306 octets)   Myssorelloides_multisulcata_03.jpg (10279 octets)
  Hirthia littorina * Hirthia_littorina_Ancey1898.JPG (3834 octets)
  Hirthia globosa *  

  Spekia zonata * Spekia_zonata_Woodward1859.JPG (4029 octets)

Spekia zonata

Spekia zonata à Kabwe, sur les rochers

  Tanganyicia rufofilosa * Tanganyicia_rufolilosa_Smith1880.JPG (3708 octets)
  Stanleya neritinoides * Stanleya_neritinoides.JPG (3734 octets)
  Bridouxia giraudi * Bridouxia_giraudi_Bourguignat1885.JPG (12601 octets)
  Bridouxia praeclara *  
  Bridouxia leucoraphe *  
  Bridouxia smithiana *  
  Bridouxia ponsonbyi *  
  Bridouxia rotundata *  
  Reymondia horei * Reymondia_horei_02.JPG (8217 octets)Reymondia_horei_03.JPG (6747 octets)Reymondia_horei_planche.JPG (69914 octets)Reymondia_horei_Smith1880.JPG (3832 octets)
    Reymondia pyramidalis *  
  Reymondia tanganyicensis *  
  Stormsia minima * Stormsia_minima_Smith1980.JPG (4358 octets)
  Paramelania damoni * Paramelania_damoni_Smith1881.JPG (5368 octets)Paramelania_damoni_2.jpg (22080 octets)
  Paramelania iridescens * Paramelania_iridescens_Moore1898.JPG (17834 octets)      Paramelania_iridescens_2_Moore1898.JPG (13846 octets)
  Bathanalia howesii * Bathanelia_howesi_Moore1898.JPG (4968 octets)
  Bathanalia straeleni * Bathanalia_straeleni_sp.JPG (5550 octets)
  Tiphobia horei * Tiphobia_horei_Smith1880.JPG (13871 octets)    Tiphobia_horei_2.jpg (14606 octets)      
Chez Heinz Büscher.
  Limnotrochus thomsoni * Limnotrochus_thomsoni_Smith1880.JPG (6361 octets)
  Chytra kirki * Chytra_kirki_Smith1880.JPG (8069 octets)
  Lymnae natalensis Lymnae_natalensis_Krauss1948.JPG (4237 octets)
Euthyneura Lymnaeidae Burnupia caffra Ferrissia_tanganyicensis_Smith1906.JPG (3563 octets)
Ancylidae Ferrissia tanganyicensis *  
Planorbidae / Planorbinae Afrogyrus coretus  
   Ceratophallus natalensis  
  Gyraulus costulatus Gyraulus_costulatus_01.jpg (6820 octets)   Gyraulus_costulatus_03.jpg (6109 octets)   Gyraulus_costulatus_04.jpg (6127 octets)
  Lentorbis junodi  Lentorbis_junodi_01.jpg (20082 octets)   Lentorbis_junodi_02.jpg (6955 octets)   Lentorbis_junodi_03.jpg (17214 octets)   Lentorbis_junodi_04.jpg (18017 octets)
  Segmentorbis angustus Segmentorbis_kanisaensis_Preston1914.JPG (2875 octets)
  Segmentorbis kanisaensis Biomphalaria_pfeifferi_01.jpg (9100 octets)   Biomphalaria_pfeifferi_02.jpg (7827 octets)
  Biomphalaria pfeifferi  
  Biomphalaria sudanica  
 “ Planorbidae / Bulininae Bulinus africanus Bulinus_africanus_Krauss1948.JPG (5074 octets)
  Bulinus globosus Bulinus_globosus_01.jpg (6627 octets)Bulinus_globosus_02.jpg (5769 octets)
  Bulinus truncanus  
  Bulinus natalensis  
  Bulinus forskalii Bulinus_forskalii_Ehrenberg1831.JPG (5413 octets)
  Bulinus scalaris  


Auteur J.-R. Bourguignat (1888)

Cette iconographie des Animaux Mollusques du lac Tanganyika renferme, sur 35 planches, la représentation de 212 espèces en 481 figures.

J’ai tenu à faire paraitre ces planches pour répondre aux désirs souvent exprimés par mes correspondants d’Afrique qui, pour la plupart étrangers aux études zoologiques, éprouvaient le besoin de posséder, en un livre de petit format et de peu d’épaisseur, un ensemble malacologique qui en frappant les yeux pût les aider dans les recherches et leur faciliter la connaissance des espèces. C’est donc dans ce but que je publie cette iconographie que je fais un plaisir de dédier à l’intrépide voyageur an lac bangouélo, le lieutenant de vaisseau, M. Victor Giraud, à Monseigneur Bridoux évêque titulaire d’Utique, vicaire apostolique du Tanganika, au commandant des forces tanganikiennes, le capitaine Léopold Joubert, au Révérent P. Alexandre Le Roy, de la mission de Zanzibar, et aux RR. PP. missionnaires du Tanganika.

J.-R. B.

>>>Voir la galerie de planches d’époque<<<

 

Un grand merci à Liliane Moeremans pour m’avoir fourni l’ensemble de ces photos et à Rudy Jocqué de la section Invertébrés du Muséum de Centre Afrique de Tervuren pour nous avoir donné accès à l’ensemble des collections.
E.G.

 

Translate »